របៀបចិញ្ចឹមគោ ក្របី
I. ក្រោលគោ ក្របី
១. ទីកន្លែង : នៅលើទីទួល មានខ្យល់អាកាសចេញចូល និងស្រួលបង្ហូរទឹកត្រូវនៅក្រោមខ្យល់ ដើម្បីកុំអោយធុំក្លិន ។
២. ទិស : បណ្តោយថ្ងៃ ឬ បញ្ឆៀងទៅទិសអាគ្នេយ៍។
៣. របៀបសង់ : កំរាលក្រោលត្រូវមានចំណោទ ដើម្បីបញ្ចេញទឹក
ផ្ទៃក្រឡា :
- គោ ក្របី ឈ្មោល : ៥ – ៦ ម.ការេ ក្នុងមួយក្បាល
- គោ ក្របី ញី : ៤ ម.ការេ ក្នុងមួយក្បាល
- មេ គោ ក្របី បំបៅកូន : ៤ – ៩ ម.ការេ ក្នុងមួយក្បាល
- កូន គោ ក្របី : ២ – ២.៥ ម.ការេ ក្នុងមួយក្បាល
- គោ ក្របី ញី : ៤ ម.ការេ ក្នុងមួយក្បាល
- មេ គោ ក្របី បំបៅកូន : ៤ – ៩ ម.ការេ ក្នុងមួយក្បាល
- កូន គោ ក្របី : ២ – ២.៥ ម.ការេ ក្នុងមួយក្បាល
កំពស់ក្រោល :
- គោ ក្របី ឈ្មោល : ១.៤០ ម – ១.៦០ ម
- គោ ក្របី ញី : ១.០០ ម – ១.២០ ម
- គោ ក្របី ញី : ១.០០ ម – ១.២០ ម
ត្រូវមានទ្រុងដាក់ស្មៅ ចំបើង ដើម្បីទុកឲ្យគោ ក្របី ស៊ីបន្ថែមត្រូវមានអាងដាក់លាមក សង់ អោយឆ្ងាយពីក្រោល ។
II. ចំណី
១. ប្រភេទចំណី :
- រុក្ខជាតិបៃតង : ស្មៅគ្រប់ប្រភេទ ស្លឹកឈើ ដើមពោត ចុងអំពៅ ទងដំឡូង ចំបើង។ល។
- ប្រភេទមើម : ដំឡូងជ្វា ដំឡូងមី
- ប្រភេទផ្សេងទៀត : ចុងអង្ករ ពោត កន្ទក់ កាកសណ្តែក ម្សៅត្រី ម្សៅឆ្អឹង ម្សៅលាសគ្រុំអំបិល។ល។
២. វិធានការដោះស្រាយបញ្ហាចំណី :- នៅរដូវប្រាំង និង រដូវលិចទឹក : ច្រើនខ្វះស្មៅ ដូច្នេះអាចអោយស៊ីចំបើង ស្មៅស្ងួត..។ ល។
- រដូវច្រូតកាត់ : ត្រូវហាលចំបើង កញ្ជ្រាំង ធ្វើជាស្នឹម រក្សាទុកឲ្យគោ ក្របី ស៊ីបន្ថែម ។
- ពេល សំបូរស្មៅ : ត្រូវកាត់ស្មៅខ្ចី ហាលឲ្យស្ងួត ល្មមធ្វើជាស្នឹម ដូចចំបើង ដើម្បីទុកឲ្យវាស៊ី ជ្រើសយកស្មៅដែលជិតចេញផ្កាទើបសំបូរជីវជាតិ ។
របៀបចិញ្ចឹមគោ
I. ការជ្រើសរើសពូជ
១. ការជ្រើសរើសពូជគោ : ជាទូទៅកសិកររបស់យើងចិញ្ចឹមគោគឺ ដើម្បីទុកភ្ជួរ រាស់ និងអូស ទាញ ដូច្នេះការជ្រើសរើសគឺ ត្រូវផ្អែកលើសមត្ថភាពភ្ជួររាស់ អូសទាញនេះឯង ។
ក/ អំពីរូបរាង :
ក/ អំពីរូបរាង :
- គោឈ្មោល : មាឌធំ មានលំនឹង ខ្ពស់មុខទាបក្រោយ រហ័សរហួន ស្លូត ។
- គោញី : មាឌល្មម រហ័សរហួន ស្លូត ។
ខ/ ផ្នែកដទៃទៀត :
- ក្បាល : ធំល្មមតែវែង ថ្ងាសទូលាយ មាត់ទូលាយ ច្រមុះសើម ស្លឹកត្រចៀកធំល្មម ធ្មេញស ស្មើ ជិតគ្មានប្រេះស្រាំ ស្នែងស្មើ ។
- ក និង ដងខ្លួន : កវែងល្មម ទ្រូងទូលាយ ស្មាទូលាយ ខ្នងវែងត្រង់ ឬ កោងឡើងលើបន្តិច ឆ្អឹង ជំនីធំមូល គូទទូលាយ ។
- ជើង : ជើងទាំងបួនធំត្រង់ ជើងមុខទាំងពីរឃ្លាតគ្នាត្រង់ បាតជើងត្រង់ខ្លី ធំល្មម ក្បាលជង្គង់ មូល ភ្លៅក្រោយទាំងពីរធំវែង ក្រចកជើងជិតរ៉ឹងមាំ ។
- កន្ទុយ : ធំ
- ស្បែក : រលោង ស្តើងល្មម រោមរាបជាប់ស្បែក
- ប្រដាប់បន្តពូជ :
គោឈ្មោល : ពងទាំងពីរធំស្មើ
គោញី : ក្រសោមដោះធំ សរសៃឈាមលើដោះ លេចចេញច្បាស់ ក្បាល់ដោះធំស្មើ ឃ្លាតពីគ្នា រោមទន់ យោនីរីកស្មើ ។
ខ/ ផ្នែកដទៃទៀត : - ក្បាល : ធំល្មមតែវែង ថ្ងាសទូលាយ មាត់ទូលាយ ច្រមុះសើម ស្លឹកត្រចៀកធំល្មម ធ្មេញស ស្មើ ជិតគ្មានប្រេះស្រាំ ស្នែងស្មើ ។
- ក និង ដងខ្លួន : កវែងល្មម ទ្រូងទូលាយ ស្មាទូលាយ ខ្នងវែងត្រង់ ឬ កោងឡើងលើបន្តិច ឆ្អឹង ជំនីធំមូល គូទទូលាយ ។
- ជើង : ជើងទាំងបួនធំត្រង់ ជើងមុខទាំងពីរឃ្លាតគ្នាត្រង់ បាតជើងត្រង់ខ្លី ធំល្មម ក្បាលជង្គង់ មូល ភ្លៅក្រោយទាំងពីរធំវែង ក្រចកជើងជិតរ៉ឹងមាំ ។
- កន្ទុយ : ធំ
- ស្បែក : រលោង ស្តើងល្មម រោមរាបជាប់ស្បែក
- ប្រដាប់បន្តពូជ :
គោឈ្មោល : ពងទាំងពីរធំស្មើ
គោញី : ក្រសោមដោះធំ សរសៃឈាមលើដោះ លេចចេញច្បាស់ ក្បាល់ដោះធំស្មើ ឃ្លាតពីគ្នា រោមទន់ យោនីរីកស្មើ ។
គ/ លទ្ធភាពធ្វើការងារ :
ដើរមិនទង្គិចជង្គង់ មិនក្បៀសក្រចក បាតជើងក្រោយទាំងពីរដើរចំបាតជើងមុខ ឬក៏ហួសទៅ មុខបន្តិច ។
- សាកល្បងយកវាទៅភ្ជួររាស់ អូសរទះ រើសទុកតែគោណា ដែលដើរលឿនមិនងាយហត់ ។
- សាកល្បងយកវាទៅភ្ជួររាស់ អូសរទះ រើសទុកតែគោណា ដែលដើរលឿនមិនងាយហត់ ។
២. របៀបបង្កាត់ពូជ :
ត្រូវជ្រើសរើសរកបាល្អ ដែលនៅក្នុងភូមិ ឬ ក្នុងឃុំយើងមានកាលណា មេគោរកឈ្មោលយើង យកបាណាដែលយើងពេញចិត្ត ដែលក្នុងតំបន់ជិតនោះមាន ឬក៏ប្រើវិធីបង្កាត់ដោយសិប្បនិមិត្ត ជ្រើសយក ទឹកកាមបាដែលយើងស្រឡាញ់ចូលចិត្តមកបង្កាត់ នោះនឹងបានកូនល្អ តាមការចង់បាន ។
II. ការផ្តល់ចំណីអាហារ និង ការថែរទាំ
១. ចិញ្ចឹមគោឈ្មោល :
ក/ ការផ្តល់ចំណី : រដូវរកញី ឈ្មោល ត្រូវបង្កើនចំណីពី ១០-២០% ក្នុង ១ ថ្ងៃ ប្រៀបនឹងរបបធម្មតា។
អោយ ស៊ីបន្ថែមកន្ទក់ ពន្លកស្រូវ អំបិល (៣គក្រ ចំបើង + ០.៥ គក្រ ពន្លក ស្រូវ +១.៥០ គក្រ កន្ទក់ម៉ត់ + ៦០ក្រាមអំបិល ក្នុងគោ ១ ក្បាល ) ។
ខ/ ការថែរទាំ :
- ខែក្តៅត្រូវឧស្សាហ៍មុជទឹក និងលែងឲ្យវាដើររកស៊ីដោយសេរី
- ខែភ្លៀងបន្ថយពេលវេលាលែងឲ្យវាដើររកស៊ី
- ត្រូវពិនិត្យមើលក្រចកជើងវារាល់ថ្ងៃ ក្នុង១ឆ្នាំ ត្រូវចិតក្រចក ២-៣ ដង
- ចាប់ពីអាយុ ៨ – ១០ ខែ ត្រូវខ្លុះច្រមុះ ដើម្បីងាយស្រួលដឹកវា ។
ចំពោះគោឈ្មោអាចឲ្យពាក់ញីក្នុងអាយុ ១៨ – ២៤ ខែ ។ ប្រើប្រាស់មានប្រសិទ្ធិភាពល្អ គឺក្នុង ចន្លោះពី ២-៦ ឆ្នាំ ។
២. ចិញ្ចឹមគោញី :
ចំពោះគោញីចាប់ផ្តើមរកឈ្មោលលើកដំបូងអាយុ ១៨-២៤ ខែ
- រដូវ : ២១ ថ្ងៃ
- រយៈពេលផើម : ២៨០ – ២៨៥ ថ្ងៃ
ក/ ការផ្តល់ចំណី :
ត្រូវ ថែទាំមេគោផើមឲ្យបានហ្មត់ចត់ មិនត្រូវឲ្យ វាធ្វើការហួសកម្លាំងទេ។ ពេលកើតកូនត្រូវឲ្យស៊ីស្មៅខ្ចី បន្ថែមកន្ទក់ ម្សៅត្រី អំបិល (៥០ក្រាមក្នុងគោ ១ក្បាល ក្នុងមួយថ្ងៃ ) ។
ខ/ ការថែទាំ :
* មុនពេលកើត : ឲ្យមេគោសំរាកពីការងារ ១- ២ ខែមុនពេលកើត
- អោយស៊ីស្មៅខ្ចី
- ក្រោលត្រូវស្អាតបាត ស្ងៀមស្ងាត់
* ពេលកើត : ជាទូទៅការបង្កើតកូនរបស់មេគោ មិនសូវមានបញ្ហាទេ លើកលែងតែក្នុងករណីដែលមេពិបាក កើតដោយសារកូនភ្លោះ ឬក៏កូនក្នុងពោះឋិតក្នុងសភាពមិនធម្មតា ។ ពេលកើតភ្លាមត្រូវយកចំបើងជូតទឹក រំអិលឲ្យកូនគោឲ្យបានស្អាត រួចហើយទុកឲ្យមេវាលិត ។ ឲ្យមេគោផឹកទឹកអំបិល ឬ ក៏ទឹកតែលាយស្រា ( ទឹកតែ ១លីត្រ + ស្រា ១០ សា្លបព្រាបាយ ) តាមធម្មតាសុកធ្លាក់អស់ក្នុងចន្លោះពេលពី ៤-៦ ម៉ោង ។
* ក្រោយពេលកើត : យកទឹកក្តៅអ៊ុនៗ លាយអំបិលលាងទឹកសំអាតដោះ យោនី និងម្តុំគូទ ខាងក្រោយ ។
- កើតបាន ១ ម៉ោងត្រូវឲ្យកូនគោបៅដោះ
- ឲ្យមេគោស៊ីស្មៅខ្ចី ស៊ីបបរ ឬក៏ចំណីណាដែលស្រួលរំលាយ
- ឲ្យមេគោសំរាក ១ខែ ក្រោយពេលបង្កើតកូន រួចហើយឲ្យធ្វើការស្រាលៗ ជាបណ្តើរៗ ។
៣. ការចិញ្ចឹមកូនគោ :
- ឲ្យកូនគោបៅទឹកដោះដំបូងភ្លាម ក្រោយពេលវាអាចងើបឈរបាន ។
- ក្នុង ១០ ថ្ងៃដំបូងត្រូវឲ្យកូនគោបៅឲ្យបានឆ្អែតគ្រប់គ្រាន់
- មិនត្រូវលែងកូនគោ ឲ្យដើរតាមមេវាទេ
- ចាប់ពីអាយុ ១ ខែត្រូវបង្កាត់កូនគោឲ្យចេះស៊ីស្មៅខ្ចី
- អាចផ្តាច់ដោះកូន គោក្នុងអាយុ ៥- ៦ ខែ
៤. ចិញ្ចឹមគោភ្ជួររាស់ អូសទាញ :
ក/ ការផ្តល់ចំណី :
បើ ឲ្យគោធ្វើការពេញ ១ ថ្ងៃត្រូវឲ្យវាស៊ី ៣ ពេលព្រឹក ថ្ងៃត្រង់ និងយប់ ។ ត្រឡប់មកពីធ្វើការ មិនត្រូវឲ្យស៊ីភ្លាមទេត្រូវឲ្យវាសំរាក លាងទឹកសំអាតខ្លួនប្រាណឲ្យវា រួចហើយ ៣០ នាទីក្រោយឲ្យផឹកទឹក លាយអំបិល (១០ក្រាមក្នុងទំងន់ ១០០ គក្រ) រួចហើយសឹមឲ្យស៊ី ។ ខែក្តៅ ធ្វើការ ហើយមិនត្រូវឲ្យគោផឹកទឹកភ្លាមទេ ត្រូវឲ្យវាសំរាក ១៥-២០ នាទី សិនសឹមឲ្យវាផឹកទឹក ។ ត្រូវឲ្យគោផឹក ទឹកស្អាត ២០ – ៣០ លីត្រ ។
ខ/ ការថែទាំ :
- ក្រោយពេលភ្ជួររាស់រួចត្រូវច្របាច់ស្មាឲ្យវា
- លាងទឹកឲ្យវារាល់ថ្ងៃ ក្រោយសំរាកពីការងារ ៣០ នាទី
- បើភ្ជួរពេញមួយព្រឹក ត្រូវឲ្យសំរាកពីរដងម្តងពី ២០-៣០ នាទី
- បើភ្ជួររាស់ជាប់គ្នា ៥-៦ ថ្ងៃ គួរឲ្យសំរាក ១ ថ្ងៃ
- ក្នុងរដូវភ្ជួររាស់ខ្លាំង បើឃើញសុខភាពវាទ្រុឌទ្រោមត្រូវឲ្យសំរាក ៣-៤ថ្ងៃ បំប៉នស្មៅខ្ចី កន្ទក់ បបរ ។ ល។
៥. ចិញ្ចឹមគោសាច់ :
ចែកជា ៣ តំណាក់កាល :
ក/ តំណាក់កាលបៅដោះ : គឺចាប់ពីពេលកើតរហូតដល់អាយុ ៦ ខែ
- ក្រោយពេលកើត គប្បីជូតសំអាតកូនឲ្យស្អាត រួចហើយឲ្យបៅទឹកដោះដំបូង
- អាយុ ២ ខែ ឲ្យស៊ីស្មៅខ្ចី - អាយុ ៤ ខែ ឲ្យស៊ី កន្ទក់ ចុងអង្ករ កាកសណ្តែក ម្សៅត្រី
ខ/ ពីអាយុ ៧ – ២១ ខែ :
អោយស៊ី បន្ថែមជាតិអុយរ៉េ (តែមិនឲ្យលើសពី ២៥ក្រាម ក្នុងទំងន់សត្វ ១០០គក្រក្នុង ១ថ្ងៃ) ហើយត្រូវចែកជាពីរពេល ។ ដើម្បីកុំឲ្យពិបាក ត្រូវគ្រៀវកូន គោក្នុងអាយុ ១ ឆ្នាំ ។
គ/ ពីអាយុ ២២-២៤ ខែ :
- រដូវក្តៅ លែងឲ្យស៊ីសេរីលើវាលស្មៅ យប់ឲ្យស៊ីបន្ថែមស្មៅខ្ចី ចំបើង ស្មៅស្ងួត ។
- រដូវភ្លៀង មិនត្រូវឲ្យគោនៅកណា្តលភ្លៀងយូរពេកទេ ត្រូវមានស្មៅ ចំបើង បង្ការទុកឲ្យគោ ស៊ី។ ឲ្យស៊ីបន្ថែម កន្ទក់ កាកសណ្តែក ម្សៅត្រី ។
របៀបចិញ្ចឹមក្របី
. ការជ្រើសរើសពូជ :
. ការជ្រើសរើសពូជ :
បើយើងជ្រើសរើសក្របីសំរាប់ភ្ជួររាស់ អូសទាញ នោះការជ្រើសរើសគឺ ដូចគ្នានឹងគោដែរ ។
II. របៀបបង្កាត់ពូជ :
អោយ ពាក់ផ្ទាល់ លែងក្របីញី និង ក្របីឈ្មោល ជាមួយគ្នាក្នុង ហ្វូងនោះអត្រាបង្កកំណើតខ្ពស់ មិនចុះសោហ៊ុយ តែក្របី ឆាប់ចុះខ្សោយ ។ អោយពាក់តាមការកំណត់ : ចិញ្ចឹមក្របីញីដោយឡែកពីក្របីឈ្មោល ។ កាលណាក្របីញីរក ឈ្មោល ទើបយកបាដែលយើងពេញចិត្តមកឲ្យពាក់ របៀបនេះយើងអាចដឹង ថ្ងៃដាក់ឈ្មោល និងថ្ងៃកើត ហើយអាចជ្រើសរើស ក្របីឈ្មោលល្អទុកធ្វើពូជ ។
III. ការផ្តល់ចំណី និង ថែទាំ :
ក្របីឈ្មោល : អាយុពី ២-២.៥ឆ្នាំ ចាប់ផ្តើមហិតញី តែគប្បីអោយវាពាក់ញីក្នុងអាយុ ៣-៤ឆ្នាំ ហើយគ្រៀវក្នុងអាយុ ១០ឆ្នាំ ។ ចំពោះក្របីឈ្មោលដែលមិនទុកធ្វើពូជ ត្រូវគ្រៀវក្នុងអាយុ ៥-៦ ឆ្នាំ ។
ក្របីញី : អាយុដាក់ឈ្មោលជាលើកដំបូង គឺ ២-៣ ឆ្នាំ ។
- រយៈពេលរក ឈ្មោលជាមធ្យមគឺ ៤ ថ្ងៃ (២-៩ ថ្ងៃ) ។
- រដូវ : ២៨ ថ្ងៃ
- រយៈពេលផើមជាមធ្យម ៣០៧ ថ្ងៃ (៣០០-៣១៥ ថ្ងៃ) ចំពោះការថែទាំ និង ផ្តល់ចំណី គឺដូចគ្នានឹងការចិញ្ចឹមគោដែរ
(ដកស្រង់ចេញពី ខេមបូឌាអេចបេ្រសញូស៍)ITCambo
